Muharrem ÇELİK

ORGANİK AHLAK (KINALIZADE’DEN İLHAMLA)

-Osmanlıdan Günümüze Kişisel Gelişim-1

Para kazanma yolu dörttür:
1.Ticaret
2.Sanat
3.Ziraat
4.Maaş

Fesadın az, âlimlerin çok olduğu zamanda ticaretle uğraşmak daha faziletlidir.

Bozuk akdin (yalanın ve hilenin MÇ.) çok olduğu zamanlarda mala şüphe geldiği için ziraatla uğraşmak daha faziletlidir. (Şimdi hilenin en büyüğü tarımda dönüyor: GDO’lu, hormonlu ürünler… MÇ.)

Hükümdarların ticaretle uğraşmaları hoş değildir. Bu durum hükümdarlara yakışmayan aşağılık bir iştir.
Osmanlı toplumunda ticarete bakış o kadar olumsuz bir hal almıştı ki, Osmanlının daha sonraki dönemlerinde ticaret ve sanat sanatla meşgul olanların hor görülüp küçümsendiğini ve ticarete atılan gençlerin makam ve mevki sahiplerinin kızlarıyla evlenemediklerini öğreniyoruz.

Mal kazanırken üç şart gereklidir:
1.Zulüm ve haksızlıktan kaçınmaktır. Oyun ve hile ile başkalarından mal kazanmak gibi.
2.Ar, ayıp ve uygun olmayan yollardan kaçınmaktır. Maskaralıkla mal kazanmak gibi.
3.Alçaklık ve zilletten sakınmaktır. Bahane ile ayartmakla kazanmak gibi.

Bir sanata girince o sanatta kimsenin kendisinden üstün olmayacağı şekilde yetenekli ve hünerli olması gerekir. (Ülkemizde maalesef diploması olan ama sanatı olmayan insanlarla dolu. Eğitim ve öğretimdeki hedef sanatı öğretmek olmalıdır. MÇ.)

Sadece mal kazanıp kendisiyle ailesinin geçinmesiyle yetinmeyip sanatını iyi sağlam öğrenmelidir.
O sanatı satın alan kimse tam olarak hoşnut olmalıdır. Sanatını satan kimse hile ve aldatmadan kaçınması gerekir.
Müşterinin hayır duası ahirette kurtuluşa ve rızkın bereketine sebep olur. Müşterinin bedduası ahirette ceza ve bereketin kaybolmasına nedendir.
Kuyumculuk ve nakkaşlık gibi dünya ziyneti ile ilgili sanatlarda usta olmak için uzun zaman geçmesi gerekir. Bu nedenle bu meslekler vakit kaybına neden olur. Bunu telafi etmek için usta olduktan sonra kalan ömrü ibadetle geçirmek veya kazanılanı sadaka vermek daha faziletlidir.
İnsanın dünyada bol rızık kazanması rağbet edilen bir şeydir. Bunun en güzel yolu da sanat yoluyla kazanmaktır.
Sanat helal kazanca, iffetli bir yüze ve bedene sebep ve aracı olur.İnsanın eliyle kazandığı (el sanatı) sayesinde hırsızların, zalimlerin ve ona yardım edenlerin huyu olan büyüklenmekten sıyrılır. Dilencilik gibi bir rezillikten ve arsızlıktan kurtulur. (Bazı ülkelerde eğitim işte bunun tam tersi. Sanki devletin kapısında, bir zenginin kapısında dilenmek için programlanan nesiller yetiştirilmekte. MÇ.)

Gasp, zülüm, insanı azarlamakla elde edilen mal görünüşte çok olsa bile gerçekte bereketsiz ve azdır. Zulüm ve dilencilik yapmadan kazanılan mal görünüşte az olsa bile gerçekte bereketli ve kıymetlidir.

Sanatın ve el işçiliğinin ziraatla beraber revaçta olması ticaret gibi vurgun, talan ve batıp gitme tehlikesi yoktur. Kararlı ve sabır isteyen bir kazanç yoludur.